اخفش اصغراخفش اصغر (متوفای ۳۱۵ق)، از علمای نحوی بغداد و از شاگردان مبرّد و ثعلب در قرن چهارم قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیابوالمحاسن، علی بن سلیمان بن فضل معروف به اخفش اصغر نحوی و ثقه بود و از مبرّد و ثعلب و دیگران روایت کرد. مرزبانی و دیگران نیز از او روایت کرده‌اند. این اخفش، غیر از اخفش اکبر و اخفش اوسط است. میان او و ابن رومیِ شاعر، رقابت و چالش بود. اخفش صبح زود در خانه ابن رومی می‌رفت و سخنی می‌گفت که ابن رومی آن را به فال بد می‌گرفت و بدشگون می‌دانست، زیرا ابن رومی بسیار بدبین بود و فال بد می‌زد. همین‌که ابن رومی گفته‌اش را می‌شنید، آن روز از خانه خارج نمی‌شد. چون این کار بارها تکرار شد، ابن رومی او را طی اشعار متعددی هجو کرد، بعدها این دو با یکدیگر به تفاهم می‌رسند و ابن رومی پرونده هجوش را می‌بندد و اخفش را مدح می‌کند. اخفش هجویات ابن رومی را درباره خودش جمع و تحسینشان می‌کرد و آنها را جزو افتخارات خود می‌شمرد، زیرا معتقد بود که ابن رومی با این‌کار، او را بلندآوازه می‌کند. هنگامی که ابن رومی این نکته را دریافت، از هجوِ وی کاست و سپس از او خشنود شد و مدیحه‌هایی برایش سرود. اخفش طی سال‌های ۲۸۷-۳۰۰ق در مصر می‌زیست. آن‌گاه قصد حلب کرد و سپس به بغداد بازگشت. شرح کتاب سیبویه، کتاب الانواء و المهذب از آثار او است. وی در بغداد و پس از حدود هشتاد سال از دنیا رفت. [۶]
فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۹۳.
۲ - پانویس
۳ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۹۵. |